Hakkında
Afetler, günümüzde yalnızca belirli bölgeleri değil, küresel ölçekte tüm toplumları etkileyen çok boyutlu bir tehdit haline gelmiştir. İklim değişikliği, hızlı ve plansız kentleşme, nüfus yoğunluğundaki artış, çevresel bozulma ve doğal kaynakların bilinçsiz kullanımı, afetlerin sıklığını ve yıkıcılığını artıran temel unsurlar arasında yer almaktadır. Bu çerçevede afetler, yalnızca doğal süreçlerin bir sonucu olarak değil, insan kaynaklı faktörlerle şekillenen karmaşık olaylar bütünü olarak değerlendirilmektedir.
Afetlerin toplumsal etkileri çok yönlü olup, her toplumun sosyoekonomik ve kültürel özelliklerine göre farklı biçimlerde ortaya çıkmaktadır. Bir afetin etkisini belirleyen temel unsurlar; afetin türü ve şiddeti, etkilenen bölgenin fiziksel özellikleri, altyapı kapasitesi, toplumsal hazırlık düzeyi ve kurumların müdahale kabiliyetidir. Dolayısıyla afetlerin sonuçları, yalnızca olayın büyüklüğüne değil, aynı zamanda toplumun dirençlilik seviyesine ve önleyici tedbirlerin etkinliğine de bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Afetlerin yol açtığı etkiler genel olarak fiziksel, ekonomik, sosyal ve politik/hukuki boyutlarda ele alınmaktadır. Fiziksel etkiler, yapısal hasarlar, altyapı tahribatı ve çevresel bozulmaları içerirken; ekonomik etkiler, üretim kaybı, mali kaynakların azalması ve yeniden inşa maliyetleri gibi sonuçlar doğurmaktadır. Sosyal etkiler, göç hareketleri, toplumsal travmalar, eğitim ve sağlık hizmetlerindeki aksaklıklar şeklinde gözlemlenmektedir. Politik ve hukuki etkiler ise afet yönetimi, kaynak tahsisi, yönetişim yapısı ve mevzuat düzenlemelerinde değişiklikleri beraberinde getirmektedir.
Afetlerin olumsuz etkilerinin azaltılması, yalnızca olay sonrası müdahalelerle değil, risklerin önceden belirlenmesi, bilimsel temelli stratejilerin geliştirilmesi ve toplumun tüm kesimlerinde afet farkındalığının artırılması ile mümkündür. Bu kapsamda afet yönetimi; risk azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme süreçlerini kapsayan bütüncül bir yaklaşımla ele alınmalıdır.
İzmir Ekonomi Üniversitesi Afet Yönetimi ve Risk Azaltma Uygulama ve Araştırma Merkezi (EKOAYRA), bu anlayış doğrultusunda kurulmuş olup; afet risklerinin azaltılmasına, dirençli yerleşim alanlarının oluşturulmasına ve toplumsal farkındalığın artırılmasına yönelik bilimsel araştırmalar, eğitim faaliyetleri ve uygulama projeleri yürütmektedir. Merkez, akademik bilgi birikimini toplumsal faydaya dönüştürmeyi, ulusal ve uluslararası düzeyde iş birlikleri geliştirerek afet yönetimi alanında öncü bir rol üstlenmeyi amaçlamaktadır.
